Układ rozrodczy człowieka

Rozmnażanie – wydawanie potomstwa. U człowiek rozmnażanie ma charakter płciowy, odbywa się on przy udziale komórek płciowych (jajowych i plemnikowych).

Drugim typem jest rozmnażanie bezpłciowe. Może tutaj wziąć udział osobni bezpłciowy. Przykładem może być paproć. Kiedy podzielimy ją na 3 części, otrzymamy trzy paprocie.

Narządy rozrodcze żeńskie :

• jajniki – narząd górnej części jamy brzusznej, w której dojrzewają komórki jajowe (cykl miesięczny). Cykl miesięczny wynosi u kobiety ok. 28 dni. W połowie tego okresu, komórka jajowa wędruje do jajowodu. Kiedy dociera do macicy, a nie spotkała plemnika, wówczas błona śluzowa zaczyna się odklejać od ściany macicy i występuje łuszczenie. Wtedy następuje krwawienie miesiączkowe. Jeśli natomiast w okresie owulacji, następuje zapłodnienie. Wówczas zapłodniona komórka jajowa, w dalszym ciągu pokonuje drogę do macicy i następuje zagnieżdżenie. Ze ściany macicy wytwarza się łożysko i następuje okres ciąży.
• jajowody
• macica
• pochwa
• srom kobiety

Narządy rozrodcze (płciowe) mężczyzny :

• jądra
• najądrza
• nasieniowody
• pęcherzyki nasienne
• prącie

Jądra są ulokowane w mosznie, która znajduje się na zewnątrz jamy brzusznej. W jądrach powstają plemniki, które wydostają się kanalikami nasiennymi i trafiają do nasieniowodów przez najądrze. Najądrze dodaje do tego swoją wydzielinę. Dalej plemniki wędrują do prostaty, które dodają kolejną wydzielinę, będącą pokarmem dla plemników. Następnie taka mieszanka gromadzona jest w pęcherzykach nasiennych. W momencie stosunku, na wskutek skurczy, nasienie zostaje wypchnięte przez prącie (wytrysk). Prącie sztywnieje na wskutek naporu krwi. Po wytrysku prącie spełniło swoje zadanie, więc jego sztywność przestaje obowiązywać.

W spermie powinno się znaleźć ponad 100 milionów plemników. O facie, czy jest się chłopcem, czy dziewczynką , decyduje zdolność do produkcji jajeczek lub plemników.

Dymorfizm płciowy człowieka

Di – podwójny
Morphe – kształt

Podwójny kształt związany jest z płcią. Różnice pomiędzy płciami, zaczynają się w okresie dojrzewania. Dziewczęta wyprzedzają chłopców o ok. 2 lata w rozwoju. Dlatego też poszykują starszych chłopaków, którzy dorównują im poziomem psychicznym. W życiu kobieta również poszukuje starszego mężczyzny, który będzie materialnie lepiej ustawiony.

Zewnętrzne żeńskie narządy płciowe:

• srom :
  • wzgórek łonowy
  • wargi sromowe
  • łechtaczka
  • przedsionek pochwy

Zewnętrzne męskie narządy płciowe:

• penis
• moszczona z jądrami

Kiedy decyduje się fakt, że dziecko jest dziewczyną lub chłopcem ?

Płeć genetyczna dziecka zależy od chromosomów płciowych. Ta sprawa decyduje się na etapie zapłodnienia komórki jajowej. Plemniki niosą chromosomy X i Y . W zależności od tego, który plemnik zapłodni jajeczko, zleży płeć dziecka. Komórki jajowe kobiety mają zawsze chromosom X.
X -> XX = dziewczyna
Y -> XY = chłopak

Płeć gonadalna (gruczoły rozrodcze płciowe) :

• jajniki (kobiety)
• jądra (mężczyźni)

Płeć somatyczna (soma – ciało), zależy od obecności zewnętrznych narządów płciowych
Płeć metrykalna, ustalona na podstawie dokumentu urodzenia.
Płeć psychiczna jest to poczucie przynależności do płci męskiej lub żeńskiej, ważna z punktu widzenia wychowawczego. Istotne jest, aby dziecko ukierunkować , np. jesteś dziewczynką jak mama lub jesteś chłopcem jak tata. Chodzi o to aby nie wychowywać dziewczynki, która będzie zachowywała się jak chłopak i na odwrót. Jeśli to możliwe, należy dziecko przed ty ustrzec.

cecha	kobiety	mężczyźni
Rozmiary ciała	mniejsze (10 - 12 cm niższe)	duże
Wielkość głowy	mniejsze	większe
Barki	wąskie	szerokie
Miednica	szeroka	wąska
Barwa głosu	wyższa (alt, sporan)	niższa (bas, baryton, tenor)
Owłosienie ciała	skąpe	silne
Typ oddychania	piersiowe	przeponowe, brzuszne
Kości i mięśnie	drobne	masywne, silne
Podściółka tłuszczowa	obfita	skąpa
Zakres ruchów w stawach	duży	słaby
Środek ciężkości ciała	nisko	wysoko
Pojemność mózgoczaszki	mniejsza	większa
Typ pamięci	analityczna	syntetyczna
Czas dojrzewania	wcześniejszy	późniejszy
Odporność na ból	wysoka	niska (szybciej odczuwa ból)
Śmiertelność	niższa	wyższa (mniejsza odporność biologiczna)

Różnice między kobietą, a mężczyzną w sensie biologicznym, wynoszą ok. 8%. Organizmy kobiet są silniej ukształtowane genetycznie, zaś mężczyzn środowiskowo.
To zawsze kobieta wybiera mężczyznę.

Czynniki cywilizacyjne

Urbanizacja. Wcześniejsze cywilizacje były związane z trybem wędrownym. Z chwilą gdy człowiek nauczył się uprawiać ziemię i hodować zwierzynę, tryb zmienił się na osiadły. Na początku powstały klimaty wiejskie, a wraz z rozwojem handlu osady i w końcu miasta. Urbanizacja wiąże się z rozwojem miast. Ludzie grodząc się murami mieli ochronę, ale jednocześnie ograniczała się przestrzeń życiowa. Gdy ludzie zaczęli budować się poza murami, miasta mocno się rozrosły, na olbrzymie obszary.

Industrializacja, oznacza uprzemysłowienie. Rozpoczęło się ono w XIX wieku, gdy wynaleziono maszynę parową. Wydajność wzrosła nierównomiernie. Jednak do obsługi tych urządzeń, potrzebni byli ludzie. Industrializacja wymusza problemy motoryzacyjne.

Motoryzacja. Pomimo, ze ułatwia życie, to prowadzi do zanieczyszczeń powietrza, którym oddychamy.

Problemy związane z zagrożeniami cywilizacyjnymi :

• przeludnienie jest idealnym miejscem dla wirusów
• trudności z zaopatrzeniem w wodę i żywność
• doprowadzanie wody i odprowadzanie ścieków
• śmieci
• farby, rozpuszczalniki, lakiery, środki farmaceutyczne. Mogą one wywoływać szkodliwy wpływ na nasz organizm. Kleje niekiedy wykorzystywane są przez młodzież jako środek narkotyczny. Środki farmaceutyczne powodują zburzenia narządów. Używane w dużych ilościach powodują zgon.
• hałasy i wibracje. Jeśli jesteśmy poddani na długi okres, to powoduje to bezsenność i niepokój. We wszystkich zawodach, gdzie występują wysokie wibracje, uważa się je za warunki szczególne. Obsługa techniczna i muzycy, po kilku latach pracy mają problemy ze słuchem.
• odpady przemysłowe, nawozy sztuczne, środki ochrony roślin. Odpady te mogą być trujące, wywołujące choroby na wskutek zatrucia (np. związki rtęci). Środki ochrony roślin dostają się do gleby, z gleby do wody, z wody do roślin, a z roślin do naszych organizmów i zatrzymują się w wątrobie. Dlatego też należy stosować, tylko i wyłącznie bezpieczne środki.
• warunki (czynniki) bytowe. Warunki bytowe, zależą od wysokości zarobku na członka rodziny. Drugim czynnikiem jest wykształcenie i pozycja społeczna rodziców. Jeżeli pieniędzy jest mało, to przeznacza się je na przeżycie. Jeśli jest ich więcej to wkracza drugi status : wykształcenie, potrzeby kulturowe, wycieczki itd. Takie nawyki przenoszone są na dzieci. Jeśli pieniędzy brakuje na podstawy (złe warunki bytowe), dziecko może mieć słaby rozwój mięśni i kości. Na tym tle może mieć wady postawy. Jeśli dzieje się to we wczesnym dzieciństwie, to następuje późne wyżynanie zębów oraz późne dojrzewanie (organizm przystosowuje się do warunków), gorsza sprawność ruchowa.

Cechy ras ludzkich

Cechy rasy czarnej

• czarna skóra, od brązowej do czarnej. Skóra jest ciemna ponieważ ma dużo melatoniny barwnika. Tworzy to ochronną warstwę. Promienie słońca wnikają w płytsze warstwy skóry.
• duża ilość naczyń włoskowatych (krwionośnych) w skórze. Pozwala to na pozbycie się nadmiaru ciepła.
• duża ilość gruczołów potowych, które służą do odparowywania wody. W ten sposób organizm traci ciepło.
• skąpe owłosienie ciała.
• brak podściółki tłuszczowej pod skórą (jest niepotrzebna).
• otwory nosowe są szerokie, duże i okrągłe. Jama nosowa ma rozpoznawać zapachy, nawilżyć i oczyścić z pyłów powietrze. Funkcje te u czarnych wyglądają tak, że ich powietrze jest ciepłe i wilgotne, a skoro jest wilgotne, to nie zwiera wielu pyłów.
• smukła i wysoka budowa ciała, wielkie dłonie i stopy.

Cechy ludzi rasy żółtej

• krępa budowa ciała, tułów jest dłuższy niż kończyny.
• obfita podściółka tłuszczowa pod skórą, która daje warstwę ochronną przed zimnej i zapewnia składnik energetyczny. Idealnym przedstawicielem rasy żółtej jest Mongoł. Fałda mongolska chroni czy przed zimnem i nadmiarem światła.
• Indianie są pochodnymi Mongołów.

Rasa biała

• jest pośrodku rasy żółtej i czarnej. Rasa biała ma bardzo rozległe strefy klimatyczne.

Jak dotąd nie wykazano, że któraś z ras jest lepsza bądź gorsza. Jesteśmy jednym gatunkiem.

Wpływ warunków biogeograficznych na rozwój człowieka

Człowieka kształtują cechy dziedziczne i warunki, w których wyrasta. Innym znaczącym czynnikiem jest styl życia.

Najmniejszy wpływ na nasze zdrowie ma medycyna, pomimo że uważa się powszechnie, że medycyna jest pomocna na wszystko. Lekarze jednak podkreślają, że medycyna działa tylko w skrajnych przypadkach, gdzie organizm sobie nie poradzi. Jest jeszcze bioenergoterapia, która wywodzi się z energii, znajdującej się w każdych organizmach żywych (promieniowanie o dużym natężeniu). Każdy z nas ma jakieś biopole o różnym natężeniu. Są ludzie, którzy za pomocą biopola, potrafią wyleczyć dolegliwości drugiego człowieka. Bioenergoterapia wykorzystywana jest tam, gdzie medycyna sobie nie radzi.

Czynniki środowiskowe (biogeograficzne), czyli budowa i oddziaływanie na nasze organizmy. Do czynników tych zaliczają się :

• zasoby wody i skład powietrza (świat nieożywiony). Woda jest podstawowym pokarmem dla naszego organizmu. Zasoby mineralne w glebie, również odgrywają istotny wpływ. Jeśli rośliny pobierają te zasoby mineralne to przedostają się one do naszych organizmów, poprzez zjedzenie roślin.
• organizmy, z którymi człowiek się styka. Są to wirusy, bakterie, rośliny i zwierzęta. Wirusy potrafią być w stanie uśpienia (oczekiwania) do czasu, gdy znajdą się w ciepłym i wilgotnym klimacie z odpowiednimi składnikami (nasz organizm). Natomiast bakterie mogą mieć zarówno korzystny, jak i niekorzystny wpływ na nasz organizm; Rośliny rosną w różnych strefach klimatycznych (przykład kukurydza kontra zboże). Dostarczają nam pożywienia, surowców, leków, ale potrafią też być trujące. Należy uważać na takie rośliny jeśli chodzi o dzieci, gdyż dzieci są bardzo ciekawskie; Zwierzęta dostarczają nam mięsa i skór. Jednak są takie organizmy, które są przyczyną chorób (np. owsiki, glista ludzka, tasiemiec, włośnica).Towarzyszą nam szczury, myszy, wszy, pchły itd., które mogą przenosić te niekorzystne dla nas organizmy.
• ukształtowanie terenu, czyli kwestia gdzie człowieka mieszka. Ma to wpływ na nasze przyzwyczajenie do warunków klimatycznych. W terenach górskich, udowodniono że ludzie żyją dłużej, jednak nie wiadomo do końca, jakie czynniki za to odpowiadają. Takim czynnikiem może być tryb życia pasterskiego, który wymusza dużą ilość pracy (wysiłek fizyczny, ruch). Jednak pasterze pracują w sposób umiarkowany. Ruch jest potrzebny w każdym wieku, ale musi on być umiarkowany, co potwierdzają badacze; Ukształtowanie terenu ma na tyle wpływów, że występuje na nim różnorodna zawartość tlenu. W terenach górski, tego tlenu jest mniej, co decyduje o tym, że ludzie tam żyjący, mają więcej krwinek czerwonych i hemoglobiny.
• klimat jest to stan średni czynników metrologicznych na jakimś obszarze, powstający cyklicznie co roku, w przeciągu długiego okresu czasu. Obszar ten musi być duży (np. Europa Środkowa). Klimat nie zmienia się szybko. Może występować surowsza zima co kilka lat, ale nie oznacza to zmiany klimatu. Zmiany klimatu należy badać na przełomie setek i tysięcy lat. Człowiek nie ma wpływu na zmiany klimatyczne. Wpływ klimatu jest bezsporny i działa w długim okresie czasu. Kształtowanie się człowieka też wymaga czasu. Jest jeszcze pojęcie mikroklimatu, czyli mniejszej przestrzeni (np. pokój). Kolejny termin to pogoda, czyli krótkotrwały stan czynników metrologicznych na danym obszarze. Pogoda i mikroklimat wpływają na nasza senność i koncentrację. Rasa żółta i czarna powstała w skrajnych warunkach klimatycznych.
• czynniki cywilizacyjne. Cywilizacja jest wytworem ludzi żyjących w określonym czasie na danym terenie. W współczesnej cywilizacji istnieją trzy źródła zagrożeń cywilizacyjnych :
  • urbanizacja
  • industrializacja
  • motoryzacja

Charakterystyka ras ludzkich

W poszukiwaniu pożywienia, homo sapiens (człowiek rozumny), rozprzestrzenił się po całym kontynencie. Różne warunki klimatyczne i dostosowanie się do nich, sprawiły że obecnie mamy kilka ras ludzkich. Zazwyczaj, uważa się że wyszczególniamy trzy rasy : żółtą, białą i czarną, jednak taki podział, budzi jeszcze wiele kontrowersji i sporów, z uwagi na rozmieszczenia geograficzne.

Rasa biała człowieka (europeidzi), powstała w klimacie wilgotnym, w którym mgła i gęste chmury, zahamowały swobodny przepływ promieni słonecznych. Człowiek biały, charakteryzuje się lekkim wysunięciem kości twarzy do przodu, wysuniętą do przodu dolną częścią żuchwy (wyraźna bródka), wąski nos, ciało mocno owłosione, włosy proste lub faliste, owalne w przekroju i rosnące w przekroju, skóra jasna, kolor oczu od niebieskich do jasno ciemnych.

Rasa żółta, zwana też mongolską (mongoloidzi), przystosowała się do życia w arktycznym klimacie. Pierwotnie mongoloidzi zamieszkiwali południowo-wschodnią i środkowowschodnią Azję oraz wyspy przyległe do Azji (Indonezja, Japonia, Aleuty). Charakterystycznymi cechami rasy żółtej są : płaska i okrągła twarz z widocznymi kościami policzkowymi, proste i grube włosy, słabo owłosione ciało (bądź jego brak), powieki pokrywa cienka warstwa tłuszczu (tzw. fałda mongolska), krew przeważnie grupy B, niski wzrost (zwykle do 170 cm), żółty lub jasnobrązowy kolor skóry.

Rasa czarna ukształtowała się w wilgotnym i gorącym klimacie, przez ich nos jest szeroki, gdyż powietrze nie musi być podgrzewane w jamie nosowej. Duże nasycenie barwnika w skórze, nadające jej kolor ciemnobrązowy, tworzy ochronę przed intensywnym promieniowaniem słonecznym. Dodatkowymi cechami tej rasy są szerokie i wywinięte wargi, podłużna i mała twarz, kończyny nieproporcjonalne do całego ciała, czarne kręcone włosy, oczy ciemne.

Rasy ludzkie mogą się łączyć w pary i mieć ze sobą potomstwo.

Miejsce człowieka

Człowiek
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Gromada: ssaki
Rząd : ssaki naczelne
Rodzina : człowiekowate
Gatunek : człowiek rozumny (homo sapiens)

Formy istot człowiekowatych


Sahelanthropus – żył 7 milionów lat temu, w środkowej Afryce, miał płaską twarz, zaś uzębienie podobne do ludzkiego.

Australopitek – Australis południowy, człowiek z południa Afryki. Nazywany też dwunożnymi małpami stepowatymi, żył ok. 4 milionów lat temu. Miał chód dwunożny, postawę wyprostowaną. Jego wysokość wynosiła ok. 1,32 metra i miał 500 cm3 pojemności mózgu – czaszki. Istoty te żyły stadnie, w grupach i posługiwały się prostymi narzędziami z resztek zwierząt. Chroniły się w jaskiniach.

Homo eroctus (pitekantrop) – człowiek wyprostowany, żyjący 1 milion lat temu. Występował w Afryce, Europie i Azji. Rozprzestrzenianie tej formy było spowodowane poszukiwaniem żywności. Pitekantrop miał czaszkę o pojemności 1000 com3 i wzrost 1,50 metra. Potrafił utrzymywać i rozniecać ogień. Pilnowanie ognia kształtowało konstrukcję społeczną. Aby przekazać informację o obowiązkach, trzeba było wykształtować język. Pitekantropi potrafili obrobić kamień, tak aby służył jako narzędzie.

Neandertalczyk wyginął, homo sapiens przetrwał. Neandertalczyk miał taki sam wzrost jak pitekantrop. Pojemność czaszki miał taką samą, jak współczesny człowiek. Neandertalczycy rozwinęli dalej narzędzia. Dysponowali łukiem i oszczepem. Polowanie stało się o wiele łatwiejsze.

Homo sapiens (człowiek rozumny), pojawił się między 30 – 40 tysięcy lat temu. Początkowo współistniał z Neandertalczykiem. Wynalazki : wypalanie naczyń, malarstwo na skale. Homo sapiens rozwinął formy współżycia poprzez wodzostwo. Myśliwi dzielili żywność pomiędzy wszystkich członków plemienia. Człowiek rozumny miał potrzebę uzewnętrznienia uczuć, poprzez ozdoby, spinki itp. – zmysł artystyczny. Człowiek nauczył się wyrabiać czółno (łódka), którym mógł przemieszczać się drogą wodną.

Później nastąpiła epoka brązu. Wyrabiano narzędzia z brązu. Kolejną epoką była epoka żelaza. Rozpoczął się rozwój rzemiosła, nastąpiła wymiana handlowa. Człowiek zmienił tryb życia na osiadły (5 tysięcy lat temu).

Teoria ewolucji

Twórcą teorii ewolucji jest Karol Darwin.

Teoria ewolucji zburzyła wówczas panujący pogląd kreacjonizmu. W XIX wieku ludzie znajdowali już ślady kopalniane z prostymi organizmami. W roku 1831 admiralizacja Brytyjska, wysłała okręt Beagle (1831 – 1836), na którym Karol Darwin otrzymał posadę przyrodnika. Prowadził on bardzo skrupulatne notatki i stworzył ogromne zbiory skał, wyprawianych skórek zwierząt, sporządzał rysunki. W roku 1859, Darwin wydał książkę „O powstaniu gatunków doboru naturalnego” i później kolejną „O pochodzeniu człowieka”. Ten proces Darwin nazwał procesem ewolucji.

Cechy ewolucji :

• proces długotrwały, wyrażony w milionach lat
• zmiany są niewielkie, jednostajne
• tępo przemian jest silniejsze w środowisku lądowym
• w czasie przemian ewolucyjnych, powstają nowe gatunki. Cechą, która decyduje o przeżyciu jest ubarwienie, adekwatne do klimatu.
• organizmy, które są nieprzystosowane wymierają. Pozostały te osobniki, które zdołały się zmienić
• ewolucja jest przypadkowa. Nie ma z góry określonego planu. W grupie osobników, występują różnice w cechach. Nowe cechy pojawiają się przypadkowo.
• ewolucja jest nieodwracalna. Nie wraca do tego co było.
• wszystkie obecne organizmy, są ze sobą spokrewnione, gdyż mieliśmy bardzo dawnego przodka.

Dowody ewolucji :

• bezpośrednie ; dowody kopalniane (skamieniałości)
  • odciski kształtów
  • formy przejściowe. Organizmy mające cechy pośrednie pomiędzy grupami organizmów.
  • żywe skamieniałości, organizmy które żyją.
• dowody pośrednie (anatomiczne)
  • zmiany w etapie ewolucji serca. Widać usprawnienia w etapie ewolucji.
  • narządy szczątkowe (np. ząb mądrości), nadmierne owłosienie u niektórych mężczyzn.
  • wyrostek robaczkowy, który niegdyś służył do strawienia surowych roślin, dziś jest bezużyteczny.
  • kręgi ogonowe.
• dowody embriologiczne
  • rozwój osobniczy jest powtórzeniem rozwoju rodowego.

Płazy żyją w środowisku wodno lądowym (żaba).

Gady to zwierzęta typowo lądowe (węże, krokodyle), składające jaja na lądzie. Zapłodnienie jest wewnętrzne.

Ssaki – zapłodnienie wewnętrzne, ale zapłodniona komórka nie zostaje wydana na zewnątrz.

Jak powstało życie na Ziemi ?

3,5 mld lat temu, zaczęły tworzyć się planety. Przez kolejne miliony lat (ok. 1,5 mld lat temu) powstały warunki, które umożliwiły narodzenie się życia na ziemi.

Ziemia stygła przez 3,5 mld lat i powstała skorupa ziemska. W momencie kiedy ziemia ostygła do temperatury 100 stopni Celsjusza, woda zaczęła się skraplać i wypełniać nierówności ziemi. I tak powstał praocean.

Woda jest dobrym rozpuszczalnikiem większości składników. Rozpuszczalnik ten zetknął się ze skorupą ziemską, która zaczęła się rozpuszczać. Związki te zaczęły się łączyć ze sobą, tworząc nowe, coraz to bardziej złożone związki nieorganiczne (przyroda nieożywiona). Nastepnie związki te, przekształciły się w drobnocząsteczkowe związki organiczne, zbudowane z białek, zawierających aminokwasy. Z połączenia większości aminokwasów tworzyły się proste złożone organiczne, a z nich proste organizmy jednokierunkowe.

Wielocząsteczkowe związki organiczne, dawały początek organizmów jednokomórkowych. Były to organizmy cudzożywne, w których większy zjadał mniejszego (żywienie się kosztem innego organizmu). Dopiero później pojawiły się organizmy samożywne.

EWOLUCJA – powolne zmiany
REWOLUCJA – szybkie zmiany (zmiany gwałtowne)

W przyrodzie mamy do czynienia z procesami długofalowymi.



Około 3 mld lat temu, tworzyły się pokłady z sinicami, które nazywamy strombolitami. Sinice są orgazmami cudzożywnymi, powstałymi ze związków chemicznych. Poniższy rysunek, jest eksperymentem, wykonanym w 1953 roku przez Heralda Krey i Stanleya Millera, który jest dowodem przedstawionej ewolucji.



Dodatkowym czynnikiem powstania życia jest promieniowanie kosmiczne.

Z powyższego testu. Po kilku dniach stwierdzono, że w skroplinach powstały proteiny, aminokwasy, nukleoproteiny. Zatem udowodniono, że model powstania życia na Ziemi głoszony przez radzieckiego uczonego Opalina, mógł zajść i w ten sposób doprowadzić do życia na Ziemi.

Drugi pogląd powstania życia to kreacjonizm, który dotyczy tworzenia świata w poglądzie religijnym. Zakłada on, że człowiek i cały świat, zostały stworzone przez Boga (Bogów). Akt twórczy był pojedynczy i w tym pojęciu świat jest niezmienny.

Teoria ewolucji przeczy poglądom kreacjonizmu.

Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania - wprowadzenie

BIOS – życie

LOGOS – nauka

BIOLOGIA – nauka o życiu, żywych organizmach, odżywianiu i rozmnażaniu.

MEDYCZNE – informacje o zdrowiu.

• oddychanie, wydalanie, przemiana materii.
  Tlen jest potrzebny do zapewnienia tkanką składnika energetycznego. Tlen łącząc się z innymi składnikami pokarmowymi, tworzy energię. Paliwem dla organizmu jest jedzenie, zaś tlen jest tym elementem, który odpowiada za jego spalanie. Elementem zbędnym jest dwutlenek węgla i woda, które są wydalane z organizmu. Woda wydalana jest przez układ moczowy, skórę i układ oddechowy (para z ust).
• rozmnażanie – chęć zapewnienia dalszego gatunku.

3 grupy organizmów żywych (taką terminologię, zwykło się używać, pomimo że w świecie jest więcej grup)

• zwierzęta
• rośliny
• grzyby
• glony
• bakterie
• wirusy (świat ożywiony i nieożywiony)

• rozwój – przekształcenie, zmiany jakościowe

• wychowanie – proces złożony, ukształtowanie nowych cech wychowanka, aby przygotować go do życia w społeczeństwie.

Książki (Biblioteki pedagogiczne)
1. Prof. Jaczewski Andrzej (red), Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju dzieci i młodzieży
2. Wolański Napoleon, Rozwój biologiczny człowieka
3. Doleżych B. Łaszczyca P. (red), Biomedyczne podstawy rozwoju z elementami higieny szkolnej
4. Wiśniewski Henryk, Biologia z higieną i ochroną środowiska (podręcznik LO)
5. Aleksandra R., Mały atlas anatomiczny człowieka.